Zachodnia strona starówki w Warszawie – Strona Kołłątaja

Poznajmy Stronę Kołłątaja, kamienice frontowe bloku między Rynkiem, ulicą Zapiecek i Wąskim Dunajem w sercu Warszawskiego Starego Miasta. Te kamienice, które istnieją od XV wieku, opowiadają o przeszłości Warszawy z perspektywy architektury, kultury i życia codziennego.

Kamienice na zachodniej stronie Rynku Starego Miasta w Warszawie

Na zachodniej stronie Starego Rynku w Warszawie znajdują się liczne kamienice, które stanowią jedną z bardziej znanych atrakcji turystycznych. Na tej stronie znajdują się domy o numerach od 15 do 31. Poniżej opisujemy, co można zobaczyć po stronie Kołłątaja.

Kamienica nr 15 – Simonettich

Naszą wędrówkę zaczynamy od kamienicy nr 15, znaną też jako Simonettich. Ta kamienica została wzniesiona przed 1495 rokiem. Przez wieki przechodziła gruntowne przemiany, począwszy od rozbudowy po pożarze w XVI wieku, aż do odbudowy w latach 1952-53 według projektu Andrzeja Węgrzeckiego. Czterokondygnacjowa budowla skrywa nowy portal, nad którym można zobaczyć fragment archiwolty portalu z datą 1666 oraz sgraffito o motywach geometrycznych, wykonane przez Edmunda Burke w 1953 r.

Kamienica nr 17 – Godswillera

Następnie przechodzimy do kamienicy nr 17, znanej jako Godswillera. Ta kamienica ma swoje korzenie w 1473 roku, kiedy to została zbudowana przez rodzinę Swignów. Przez wieki jej wygląd ulegał zmianom, od nadbudowy czwartej kondygnacji w latach 1743-54, po przemianę fasady na klasycystyczną w latach 1784-1821. Szczególnie interesujący jest fryz ze sceną pochodu bachicznego, odtworzony w 1953 r. przez Romana Łukijanowa.

Kamienica nr 19 – Wójtowska

Na kamienicy nr 19, znaną jako Wójtowska, pierwszy raz wspomniano w 1505 roku. Ta kamienica przeszła gruntowną przebudowę w latach 1642-7 pod kierunkiem Konstantego Tencalli, a następnie ponownie w latach 1693-5 przez Benedykta Kaweckiego. Fasada tego czterokondygnacyjnego budynku posiada dekorację sgraffitową o geometrycznych i figuralnych motywach, wykonaną przez Krystynę Kozłowską i Grzegorza Wdowickiego.

Kamienica nr 21 – Friczowska

Naszą podróż kończymy na kamienicy nr 21, znaną jako Friczowska, która powstała w XV wieku. Przez stulecia była wielokrotnie przebudowywana, w 1674 roku popadła w ruinę, a w 1689 częściowo spłonęła. Jednak przetrwała i została odbudowana na początku XVIII wieku. Jej fasada jest trzyosiowa, na parterze po prawej stronie znajduje się ostrołukowy portal czterouskokowy z końca XV wieku, nad nim widnieją ościeża pierwotnego, znacznie wyższego portalu.

Kamienica nr 21a – Klucznikowska

Kolejnym znamienitym miejscem na zachodniej stronie Rynku Starego Miasta jest kamienica o numerze 21a – Klucznikowska, znana również jako Aftarzowska. Jej historia sięga XV-XVI wieku, a jej budowa odbywała się w kilku etapach. Przebudowa z 1608 roku była szczególnie gruntowna, a w XVIII wieku połączono ją z sąsiednią kamienicą o numerze 21. Jest to miejsce, gdzie mieszkał i zmarł znany działacz oświeceniowy, Hugo Kołłątaj. Ciekawostką jest fakt, że podczas remontu z 1928 roku odkryto portal główny. Kamienica nr 21a to czterokondygnacyjna budowla o trzyosiowej fasadzie z kamiennym portalem z XVII wieku i geometrycznym i figuralnym sgraffitem, którymi pokryte są ściany wyższych kondygnacji.

Kamienica nr 23 – Anszultowska

Nieopodal, pod numerem 23, znajduje się Kamienica Anszultowska, zwana też Serafinowską, Pasowską lub Urbanowską. Powstała w XV-XVI wieku, prawdopodobnie również w kilku etapach. W latach 1921-1922 została kolejny raz przebudowana, tym razem pod kierownictwem Stefana Szyllera. Zmieniono wówczas częściowo wystrój fasady, a wewnątrz zaprojektowano dziedziniec na podstawie trzech odsłoniętych podczas remontu arkad.

Kamienica nr 25 – Rolińska

Kolejna, kamienica nr 25, zwana Rolińską, Swignowską lub Klucznikowską, powstała na przełomie XV i XVI wieku. Przez kolejne stulecia była wielokrotnie przebudowywana i rozbudowywana. Dziś to pięciokondygnacjowa budowla z trzyosiową fasadą i boniowanym lewym narożnikiem. Na parterze znajduje się kamienny, boniowany portal, odtworzony na podstawie pierwotnego z XVII wieku.

Kamienica nr 27 – Fukierowska

Pod numerem 27 mamy kamienicę Fukierowską, również znana jako Korbowska lub Strubiczowska. Jej istnienie zostało potwierdzone już w 1466 roku. Przebudowana wielokrotnie, dzisiaj prezentuje klasycystyczną, trzyosiową fasadę. Przyziemie kamienicy ozdobione jest malowanym fryzem z motywem esownic, a wyższe kondygnacje udekorowano malowanym pasem kontuszowym.

Kamienica nr 29 – Gizińska

Kamienica Gizińska, inaczej Sakresowska, o numerze 29, to budowla, która powstała przed 1442 rokiem. Dziś jest to czterokondygnacjowa budowla z trzyosiową fasadą, którą zdobią polichromie wykonane przez Zofię i Romana Artymowskich w 1953 roku.

Kamienica nr 31 – Plumhoffowska

Ostatnia na naszej liście, kamienica pod numerem 31 – Plumhoffowska, znana również jako Pod Św. Anną, Rzepczyńska, Kazubowska lub Pod św. Markiem, powstała jeszcze przed 1466 rokiem. Wewnątrz możemy zobaczyć dwa kamienne portale – jeden późnogotycki z XVI wieku, oraz drugi z głową Chrystusa. Fasada kamienicy posiada późnorenesansowy charakter z elementami gotyckimi. W narożniku północno-wschodnim, na piętrze, w płytkiej niszy znajduje się kamienna, późnogotycka figura św. Anny Samotrzeć z XVI wieku.

Strona Kołłątaja na Rynku Starego Miasta w Warszawie

Historia Strony Kołłątaja, z jej pięknymi i zabytkowymi kamienicami, pokazuje jak ważne jest dbanie o nasze dziedzictwo kulturowe. Każda z tych budowli to dowód na niezwykłe umiejętności naszych przodków, ich smak i dbałość o detale, które przetrwały próbę czasu i nadal są obecne w sercu stolicy Polski.